In Nederland een eerlijk proces krijgen? Dacht het niet!

De rechtspraak in Nederland. Ik dacht altijd dat het een best eerlijk en goed systeem was. Helaas weet ik nu beter. Of beter? Beter niet. Helaas.

Stel. Iemand heeft iets gedaan wat die persoon niet had moeten doen. Er zijn echter wel omstandigheden die hebben gemaakt waarom de persoon daarbij betrokken is geraakt. Omstandigheden die zijn onderzocht. Die zelfs zijn bevestigd door een psycholoog en psychiater. Dat je desondanks voor de rechter moet verschijnen is niet gek, je weet dat je verantwoordelijkheid voor je daden moet nemen en afleggen. Dat je een straf verdiend.

Wat er tijdens een rechtszaak gebeurde die ik onlangs meemaakte is dat een persoon niet serieus genomen werd. De persoon werd amper gehoord, zijn antwoorden werden duidelijk niet serieus genomen, niet begrepen, soms zelfs verdraaid, en een gezichtsuitdrukking van een van de rechters sprak boekdelen. Irrelevante vragen werden gesteld, er was sprake van geroezemoes in de zaal waar de rechter niet ingreep. Feiten die niet in zijn geheel door de Officier van Justitie werden weergegeven. De verdediging die daar wel hard tegenin ging.

Het was schrijnend. Iemand die voor het gerecht moet verschijnen is nog altijd een mens. En dat leek in deze zitting totaal vergeten te worden. Er werd amper aandacht besteed aan de persoon achter ‘het monster’. Het monster ja, want zo werd deze persoon afgeschilderd. Deze persoon heeft geen eerlijke kans gehad. Geen mogelijkheid om zijn verhaal goed te doen. Er werd voorbij gegaan aan alle omstandigheden die tot het leiden van het feit gebracht hebben. Het was alleen de verdediging die het ter sprake bracht.

Een absurd hoge strafeis volgde. Weer geen rekening gehouden met de daadwerkelijke feiten, met de rapporten van psycholoog, psychiater en reclassering. Die allemaal het risico op recidive klein achten. Want hoe kan iemand die inderdaad fouten heeft gemaakt en zich heeft ingelaten met de verkeerde mensen, jarenlang worden opgesloten om daar beter van te worden? Is dat een terechte straf voor wat er daadwerkelijk heeft plaatsgevonden? Er moet toch ook gekeken worden naar de kans dat iets opnieuw gebeurd? Die kans is zo klein in dit specifieke geval, onderbouwd en wel. En toch leek daaraan voorbij te gaan.

De uitspraak moet nog volgen. Laten we hopen dat het voor deze persoon meevalt. Want ondanks dat het een ‘crimineel’ is, is het ook een mens. Een mens die fouten kan maken. Die onder verzachtende omstandigheden verkeerde dingen heeft gedaan. Een mens die daar oprecht spijt van heeft. Een mens die al levenslang heeft, wat het oordeel van een rechter ook moge zijn. Nooit meer over straat kunnen lopen zonder over je schouder te kijken. Nachtmerries over wat er is gebeurd. Alles een plek geven, wetende dat je iets nooit meer ongedaan kan maken, maar er wel mee moet leren leven. Dat je wel moet leven met wat je gedaan hebt.

Mensen kunnen denken; eigen schuld – dikke bult. En dat is misschien ook wel logisch. We moeten alleen niet vergeten dat het tijdens een rechtszaak altijd nog gaat om wat er bewezen kan worden. Je bent toch onschuldig tot het tegendeel bewezen is? En dan ben je de enige die meewerkt, die openheid heeft gegeven, ondanks de consequenties voor de persoon zelf en diens familie. En dan wordt je alsnog hard gestraft. Alsof je nog niet genoeg gestraft bent. Je moet jezelf tot slot elke dag in de spiegel aankijken, je leven is kapot. Alles staat op het spel; geen werk meer, geen relatie meer, geen vrienden meer, geen familie meer. En dan wil je zo iemand jarenlang opsluiten. En wat is het gevolg? De laatste paar naasten die de persoon heeft zullen ook verdwijnen, contacten zullen minder worden. En in welke omgeving zit je dan dag en nacht? Juist, de omgeving waar je uit diende te komen om het recidive risico te verlagen. In de wereld van criminelen. De mensen die je juist uit je leven moet bannen. Daar zit je dan jarenlang middenin. Is dat rechtspraak?

En natuurlijk waar je een aandeel in hebt gehad, moet je voor gestraft worden. Dat is logisch, maar wees wel realistisch. En rechtbank; blijf naar de persoon kijken en naar de daadwerkelijke feiten. Neem hem serieus, neem diens advocaat serieus. Geef hem een kans nog iets van zijn leven te maken. De persoon is een mens met naasten. De persoon is geen monster, tenzij anders bewezen. Ga daarom alstublieft niet mee in de eis. Dank u.

©JaneOnira